Stanisław Żurakowski, urodzony 24 lipca 1920 roku w Wołominie, był uznawanym podpułkownikiem oraz historykiem emigracyjnym. Jego życie związane było z wieloma istotnymi wydarzeniami i doświadczeniami, które ukształtowały jego perspektywę na historię oraz kulturę polską.
Niestety, odszedł z tego świata 27 lipca 2023 roku, pozostawiając po sobie znaczący ślad w polskim dziedzictwie emigracyjnym.
Życiorys
Stanisław Żurakowski był synem Stanisława Ludwika Żurakowskiego, który żył w latach 1886–1940, oraz Marii z domu Jastrzębskiej. W jego rodzinie znajdowało się również rodzeństwo: Edmund, Anna (zmarła w dzieciństwie), Ludwik, Józef, Maria, Julia, Jadwiga (po mężu Czok) oraz Antoni. Jego ojciec pełnił rolę oficera rezerwy Wojska Polskiego, a także był urzędnikiem samorządowym w czasie II Rzeczypospolitej. Od 1928 roku sprawował funkcję burmistrza Włodzimierza Wołyńskiego, a także Zdołbunowa, a w latach 1934-1939 Ostroga. Po wybuchu I wojny światowej został aresztowany przez sowietów, a w 1940 roku zginął w wyniku zbrodni katyńskiej. W tym samym roku członkowie rodziny Żurakowskich zostali deportowani w głąb ZSRR, ale ostatecznie udało im się wyjechać razem z armią generała Andersa.
Stanisław Żurakowski wstąpił do 2 Korpusu Polskiego w ramach Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Uczestniczył w kampanii włoskiej w 1944 roku, w której jako podchorąży 16 Batalionu Strzelców brał udział w niezwykle heroicznej bitwie pod Monte Cassino. Niestety, podczas tych dramatycznych walk stracił dwóch swoich braci.
Po zakończeniu II wojny światowej, Żurakowski osiedlił się na emigracji w Wielkiej Brytanii. Przez długie lata był honorowym pracownikiem Instytutu Polskiego oraz Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie. Poza tym, był autorem wielu publikacji o charakterze historycznym. Wśród jego wydań znajduje się Listy z Kozielska burmistrza Ostroga, które ukazały się w 1989 roku nakładem Instytutu Polskiego oraz Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, a następnie ponownie w 2011 roku w serii Wołanie z Wołynia (Biały Dunajec – Ostróg). Książka ta zawiera korespondencję Stanisława Ludwika Żurakowskiego, która powstała podczas jego uwięzienia na przełomie lat 1939 i 1940 oraz opisy losów jego rodziny, która została deportowana w 1940 roku do ZSRR.
Publikacje
Wśród dokonań Stanisława Żurakowskiego znajdują się istotne publikacje, które odzwierciedlają jego bogaty dorobek literacki oraz zainteresowanie historią Polski.
- Listy z Kozielska burmistrza miasta Ostroga (1989, Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie; ponowne wyd. 2001),
- Ot bajki… Nie bajki (1995, Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie),
- Generałowie Polski Niepodległej (1976, uzup. i popr. 1991, Editions Spotkania; współautor: Tadeusz Kryska-Karski).
Te publikacje prezentują różnorodne aspekty jego twórczości oraz zaangażowanie w utrwalenie pamięci historycznej.
Ordery i odznaczenia
W uznaniu wybitnych osiągnięć Stanisława Żurakowskiego w służbie dla Rzeczypospolitej Polskiej, przyznano mu szereg prestiżowych odznaczeń.
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, nadany 20 sierpnia 2020 r., w celu uznania jego znaczących zasług dla niepodległości Polski, za promowanie wiedzy o historii kraju oraz za aktywną działalność społeczną i kombatancką,
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 11 listopada 1985 r., za całokształt pracy niepodległościowej i społecznej, szczególnie w Instytucie Polskim oraz Muzeum im. gen. Sikorskiego,
- Złoty Krzyż Zasługi, który otrzymał w 1973 r.
Przypisy
- Uroczystości pogrzebowe pułkownika Stanisława Żurakowskiego – Londyn, 15.08.2023 r. ipn.gov.pl. [dostęp 14.08.2023 r.]
- Biogramy ofiar zbrodni katyńskiej. Stanisław Żurakowski. Muzeum Katyńskie. [dostęp 22.06.2017 r.]
- Bibliografia Zbrodni Katyńskiej. muzeumkatynskie.pl. [dostęp 22.06.2017 r.]
- Joanna Łuba: Polacy w Wielkiej Brytanii. Historie mówione i wizualne. karta.org.pl. s. 28–39, 32. [dostęp 22.06.2017 r.]
- Joanna Łuba: Polacy w Wielkiej Brytanii. Historie mówione i wizualne. karta.org.pl. s. 33. [dostęp 22.06.2017 r.]
- Siedziałem przy biurku generała Sikorskiego. olaf.salon24.pl. [dostęp 22.06.2017 r.]
- Stanisław Żurakowski, Ot, bajki--nie bajki, Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego, s. 19.
- Zbigniew Wawer: Polska bitwa o Monte Cassino. onet.pl, 28.05.2004 r. [dostęp 22.06.2017 r.]
- Kronika. W 25-ą rocznicę zgonu generała Władysława Sikorskiego. „Wiadomości”, s. 4, nr 34 (1169) z 25.08.1968 r.
- Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie. Historia. pism.co.uk. [dostęp 22.06.2017 r.]
- Zofia Sikorska Ratschka: Instytut Polski i Muzeum im. gen. Władysława Sikorskiego. wspolnotapolska.home.pl. [dostęp 22.06.2017 r.]
- Ot bajki... Nie bajki. books.google.pl. [dostęp 22.06.2017 r.]
- Generałowie polscy w wojnie obronnej 1939 roku i ich dalsze losy wojenne. Cz. 1. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 15 (66)/2 (248), s. 51, 2014.
- Ostróg. wolyn.ovh.org. [dostęp 13.01.2015 r.]
- Listy z Kozielska: Burmistrza miasta Ostroga. worldcat.org. [dostęp 13.01.2015 r.]
- Żurakowski, Stanisław Ludwik (1886-1940). katalog.fides.org.pl. [dostęp 13.01.2015 r.]
- Komunikat o nadaniu Orderu Odrodzenia Polski. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 4, s. 43, 11.11.1985 r.
- Komunikat o nadaniu Orderu Odrodzenia Polski. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 5, s. 33, 31.12.1973 r.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Tadeusz Gembicki | Jan Antoni Romańczyk | Adam KrzysztoporskiOceń: Stanisław Żurakowski (podpułkownik)