Albin Siwak

---

Życiorys

Albin Siwak, syn Józefa i Czesławy z domu Mielczarek, przyszedł na świat w Wołominie. W 1935 roku, w rodzinnych stronach, nastąpiła przeprowadzka do warszawskiej Pragi. Jego ojciec, będący mistrzem budowlanym oraz aktywnym członkiem Polskiej Partii Socjalistycznej, a matka, która pracowała jako gospodyni domowa, odgrywali istotne role w jego życiu. W trakcie okupacji niemieckiej familia pozostała w Warszawie, stawiając czoła trudnym warunkom. Po wojnie, Albin z ojcem udał się na Ziemie Odzyskane, gdzie jego tata objął funkcję wójta w niewielkiej wsi Lutry.

Albin Siwak ukończył siedem klas szkoły podstawowej, a w 1950 roku podjął decyzję o wyruszeniu do Warszawy w poszukiwaniu zatrudnienia. Był to moment, w którym zyskał możliwość pracy w brygadzie murarskiej na MDM-ie. Jego zaangażowanie oraz umiejętności szybko została dostrzegane, co zaowocowało awansem na przodownika pracy, a następnie na brygadzistę w Zakładzie Robót Montażowych Kombinatu Budownictwa Miejskiego „Warszawa-Wschód”.

Warto również wspomnieć, że Albin Siwak był członkiem Powszechnej Organizacji „Służba Polsce”, w ramach której brał udział w budowie Nowej Huty. Jego praca została wielokrotnie doceniona, co przejawiało się w wysokich odznaczeniach państwowych, zdobywanych także po zakończeniu większych projektów budowlanych, w których aktywnie uczestniczył. Zmarł 4 kwietnia 2019 roku, pozostawiając po sobie ślad w historii budownictwa.

Działalność polityczna

PRL

Albin Siwak był osobą, która od lat 50. XX wieku zaangażowała się w działalność związków zawodowych. W 1968 roku dołączył do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, a w jej ramach związał się z tzw. „moczarowcami”, będącymi nieformalną frakcją narodowo-komunistyczną. Był delegatem na VIII, IX oraz X Zjazd PZPR, a w latach 1972–1981 pełnił funkcję I sekretarza w podstawowej organizacji partyjnej w Zakładzie Robót Montażowych Kombinatu Budowlanego „Warszawa-Wschód”, gdzie pracował od 1953 roku. Równocześnie zasiadał w Komitecie Warszawskim oraz jego egzekutywie od 1978 roku.

W latach 1980–1982 reprezentował wiceprzewodniczącego w Zarządzie Głównym Niezależnego Związku Zawodowego Budowlanych, Przemysłu Budowlanego i Spółdzielczości Mieszkaniowej. W 1979 roku został wybrany na członka Światowej Federacji Związków Zawodowych. Ważnym wydarzeniem w jego karierze było objęcie w dniu 6 października 1980 roku pozycji zastępcy członka Komitetu Centralnego PZPR. Pełnił tę funkcję od lipca 1981 do stycznia 1990 roku, aż do rozwiązania partii. Pracując w latach 1981–1986, zasiadał również w Biurze Politycznym PZPR.

Lata 80.

W okresie lat osiemdziesiątych Siwak, obok takich postaci jak Tadeusz Grabski, Stefan Olszowski, Stanisław Kociołek czy Mirosław Milewski, był istotną postacią frakcji dogmatycznej w PZPR. Po wydarzeniach tzw. karnawału „Solidarności” jego rola w partii uległa znacznemu osłabieniu.

Siwak był zdecydowanym krytykiem NSZZ „Solidarność” i oskarżał jej członków o różne przestępstwa, podkreślając ich rzekome posiadanie dużych majątków. 30 września 1980 roku, jak podaje biuletyn „Solidarności”, informował przedstawicieli związków zawodowych o tym, że utworzone zostały specjalne jednostki armii i milicji w celu tłumienia sprzeciwu społecznego, w tym również wobec działaczy „Solidarności”. Twierdził, że te siły były planowane do użycia w okresie grudnia 1980 roku w momencie przewidywanego spadku poparcia dla „Solidarności”.

W swoich publikacjach informował o istnieniu sześcioosobowego Komitetu Ocalenia Narodowego, który prowadzili Wojciech Jaruzelski oraz Czesław Kiszczak. W jego relacji pojawiły się również wątki tragicznych losów robotników, którzy pod presją „Solidarności” popełniali samobójstwa. Pomimo trudności w wyrażaniu myśli, Siwak stał się jednym z prominentnych przedstawicieli nurtu robotniczego w PZPR, podczas gdy niektórzy członkowie partii lansowali go jako głównego przeciwnika Lecha Wałęsy, a także jako autentycznego przedstawiciela robotników.

Pod koniec maja 1981 roku w Telewizji Polskiej ukazał się reportaż krytykujący Siwaka, co zaowocowało poparciem 105 przewodniczących organizacji związkowych z województwa łódzkiego, którzy wystosowali list w jego obronie. Siwak utrzymywał kontakty z radzieckimi związkami zawodowymi i zyskał wsparcie Międzynarodowego Zrzeszenia Związków Zawodowych Budownictwa, Przemysłu Drzewnego i Przemysłu Materiałów Budowlanych, mającego siedzibę w Helsinkach.

Był gorliwym krytykiem nadużyć członków PZPR, a politykę Stanisława Kani oceniając negatywnie. Uważał, że inteligencja była niepewna wobec marksizmu, w przeciwieństwie do proletariatu, który według niego był bardziej autentyczny. Krytykował również reformatorski nurt w partii, reprezentowany m.in. przez Mieczysława Rakowskiego, z którym często był porównywany. Siwak zarzucał Rakowskiemu tajne popieranie „Solidarności” oraz realizowanie oportunistycznej polityki wobec opozycji. Rakowski, w odpowiedzi na te oskarżenia, przekonywał Wojciecha Jaruzelskiego o szkodliwości działań Siwaka dla PZPR.

Niechętnie odnosił się również do Stefana Bratkowskiego, z którym był skonfliktowany. Redakcja tygodnika „Rzeczywistość” publicznie stanęła w obronie Siwaka. Jego antysemickie poglądy były kolejnym aspektem działalności w PZPR, gdzie sugerował, że Mieczysław Rakowski był Żydem i obcym agentem oraz twierdził, że przedstawiciele „Solidarności” stworzyli żydowski związek zawodowy, który korzystał z informacji z radia izraelskiego.

W obronie wprowadzenia stanu wojennego uważał, że był to koszt związany z błędami rządu Edwarda Gierka. W 1986 roku został wiceprezesem Budowlanego Klubu Sportowego „Skra” oraz inicjatorem budowy pomnika „Poległym w Służbie i Obronie Władzy Ludowej” w Warszawie. Pełnił także rolę radcy ambasady PRL w Trypolisie od 1986 roku. W 1987 roku dokonano jego wyboru na przewodniczącego komitetu ds. trwałego upamiętnienia Polaków, którzy polegli w II wojnie światowej w obronie Tobruku oraz pobliskich terenów. Z walczących o jego odwołanie ze stanowiska dyplomatycznego w marcu (lub w styczniu według innych źródeł) 1990 roku był minister spraw zagranicznych Krzysztof Skubiszewski.

III RP

Po roku 1990 Siwak wszedł w skład Socjaldemokracji Rzeczypospolitej Polskiej, jednak został usunięty z partii po konflikcie z Leszkiem Millerem. Związał się krótko ze Stronnictwem Narodowym „Ojczyzna”. Na emeryturze poświęcił się pisarstwu oraz publicystyce, stając się członkiem zarządu Społecznego Komitetu Obrony Symboli Pamięci Ofiar Wojen.

W ostatnich latach życia nawiązał kontakt z turbosłowianami, ogłaszając, że odkrył ślady państwa lechickiego w Libii.

Albin Siwak w kulturze

Albin Siwak, jako postać kontrowersyjna, stał się obiektem zainteresowania w latach 80. XX wieku, kiedy to wywołał liczne żarty oraz ataki osobiste. Wielu żartów dotyczyło jego inwalidztwa, co przyczyniło się do dalszej stygmatyzacji tej postaci.

Stefan Bratkowski, znany z ciętego języka, określił Siwaka mianem Falconettiego, nawiązując do postaci z popularnego serialu „Pogoda dla bogaczy”, która miała szklane oko. Ten komentarz wywołał oburzenie w frakcji liberalnej, która domagała się publicznych przeprosin. Warto zauważyć, że podczas I Ogólnopolskiego Przeglądu Piosenki Prawdziwej pt. „Zakazane piosenki”, Maciej Zembaty zaprezentował utwór zatytułowany „Brygadzista Albin”, nadając mu charakter nawiązujący do sytuacji Siwaka.

Nie tylko Bratkowski, ale również Jacek Fedorowicz w swoich wystąpieniach posługiwał się dowcipami na temat Siwaka, co potęgowało jego rozpacz. Obciążające skojarzenia dotyczące jego wykształcenia w zawodzie betoniarza nabrały nowego znaczenia – wielu zaczęło postrzegać tę profesję bardziej w kontekście twardych, partyjnych „betonów” niż samego zawodu.

W obliczu tych wszystkich ataków, Siwak w sierpniu 1981 roku stwierdził, że gorsze od kalectwa fizycznego jest kalectwo umysłowe. Jego sytuację relacjonowała prasa, w tym wschodnioniemiecki „Neues Deutschland”, które donosiło o chuliganach znęcających się nad Siwakiem pod jego domem, obrzucając go wyzwiskami i kamieniami.

Warto również zauważyć, że w 2001 roku powstał film dokumentalny „Ja, robotnik budowlany”, którego reżyserią zajęła się Maria Zmarz-Koczanowicz, a scenariusz napisała Teresa Torańska. Film ten został poświęcony życiu Albinowi Siwakowi, ukazując jego losy oraz kontekst społeczno-polityczny tamtych lat.

Życie prywatne

Albin Siwak był mężczyzną z rodzinnym życiem, był żonaty i doczekał się trójki dzieci. Jego życie rodzinne miało miejsce w Rembertowie, gdzie spędzał znaczną część swojego czasu. Po zakończeniu jego ziemskiej wędrówki, został pochowany na tamtejszym cmentarzu, co stanowi ważny punkt dla rodziny oraz bliskich w żalu po jego stracie.

Ordery i odznaczenia

Albin Siwak, znany ze swoich licznych osiągnięć oraz aktywności społecznej, został uhonorowany wieloma odznaczeniami, które podkreślają jego wkład w rozwój Polski oraz działalność na rzecz lokalnych społeczności.

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany w 1984 roku,
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, który otrzymał w 1980 roku,
• Złoty Krzyż Zasługi, przyznawany w 1974 roku,
• Srebrny Krzyż Zasługi, przyznany w 1969 roku,
• Brązowy Krzyż Zasługi, który uzyskał w 1957 roku,
• Złota Syrenka za Odbudowę Stolicy, przyznana w 1971 roku,
• Złota odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” otrzymana w 1972 roku,
• Złota Odznaka „Zasłużony dla Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych”,
• Złota Odznaka „Zasłużony działacz związkowy”,
• Złota Odznaka „Zasłużony wychowawca młodzieży”, przyznana w 1980 roku,
• Złota Odznaka „Zasłużony dla KBM Warszawa Wschód”,
• Złoty Medal „Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej”, przyznany w 1987 roku przez Radę Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa,
• Człowiek roku w TVP, tytuł otrzymany w 1979 roku,
• Medal 100 Rocznicy Urodzin Georgi Dymitrowa, wyróżnienie z Bułgarii z 1983 roku,
• Medal jubileuszowy „Czterdziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” przyznany przez ZSRR w 1985 roku.

Publikacje

Albin Siwak, znany polski autor, ma na swoim koncie wiele interesujących publikacji, które cieszą się uznaniem wśród czytelników. Oto niektóre z nich:

• Od łopaty do dyplomaty. Wydawnictwo Projekt, Warszawa 2000. ISBN 83-87168-21-1,
• Rozdarte życie. Wydawnictwo Projekt, Warszawa 2000. ISBN 83-87168-23-8,
• Trwałe ślady. Wydawnictwo Żywe Kamienie, Toruń 2002. ISBN 978-83-913800-2-4,
• Historie niewiarygodnie prawdziwe z zakątka Warmii. Wydawnictwo Regionalista, Olsztyn 2009. ISBN 978-83-927282-3-8,
• Bez strachu tom I, Printed by Europa, 2008,
• Bez strachu tom II, Warszawa 2009. ISBN 978-83-930071-2-7,
• Bez strachu tom III, Warszawa 2011. ISBN 978-83-930071-3-4,
• Chciałbym dożyć takich dni, Warszawa 2013. ISBN 978-83-930071-4-1,
• Syndrom gotowanej żaby, Warszawa 2015. ISBN 978-83-930071-1-0,
• Utajniony wyrok, Warszawa 2018. ISBN 978-83-930071-6-5.

---

Oceń: Albin Siwak

---