Tadeusz Wyrzykowski (rzeźbiarz)

---

Życiorys

Tadeusz Wyrzykowski, urodzony w 1925 roku w Wołominie, był jedną z kluczowych postaci polskiej rzeźby. Wołomin, miasteczko o dużej społeczności żydowskiej, stało się domem dla jego rodziny, która uciekła przed pogromami w Rosji. W 1939 roku, w obawie przed deportacją do Getta Wołomińskiego, rodzina zmuszona była przenieść się do Warszawy.

Po zakończeniu wojny Wyrzykowski podjął studia na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, a następnie kontynuował je w Warszawie, gdzie w 1951 roku zdobył dyplom z zakresu rzeźby, a także ukończył IV rok malarstwa. Z początkiem swojej kariery artystycznej pracował w Biurze Projektów prof. Syrkusa, zajmując się projektowaniem i modelowaniem do listopada 1949 roku. W roku szkolnym 1948/49 pełnił rolę nauczyciela rysunku w gimnazjum w Warce.

W latach 1950-1951 był asystentem na Wydziale Rzeźby w Akademii Sztuk Pięknych. W kolejnych latach realizował rekonstrukcje zniszczonych ornamentów, rzeźb i sztukaterii w kościele św. Antoniego z Padwy na Czerniakowie w Warszawie przy udziale zespołu malarzy, w tym Ryszarda Politowskiego i Andrzeja Romanowskiego. Jego dorobek artystyczny obejmował również modele gipsowe i makiety dla Przedsiębiorstwa Wystaw i Targów.

Wyrzykowski jest autorem słynnej rzeźby „Najstarsza pracownica Zakładów Jedwabniczych w Mialanówku”, która znalazła się na licznych wystawach. Duże znaczenie miała także jego współpraca w projekcie płaskorzeźby dla kina „Stolica”, czy przy wystawie „Odrodzenie w Polsce”. W 1955 roku brał udział w pracach w Klasztorze oo. Bernardynów w Skępem koło Torunia.

Od 1956 roku pracował w Państwowym Przedsiębiorstwie Pracownie Sztuk Plastycznych, gdzie był odpowiedzialny za realizację pomników i rzeźb. Współuczestniczył w budowie wielu warszawskich pomników, w tym Fryderyka Chopina oraz innych wybitnych postaci kultury. Równocześnie prowadził liczne projekty związane z mniejszymi pracami wykonawczymi, takimi jak pomniczki, popiersia i tablice pamiątkowe.

Jedną z najbardziej znaczących realizacji Wyrzykowskiego był Cmentarz Powstańców Warszawy, zaprojektowany i budowany od 1960 roku. To właśnie on nadzorował projekt kwater wojennych oraz pomników, w tym na cmentarzu Wawrzyszewskim, przy współpracy z Lubomirem Tomaszewskim.

Wyrzykowski projektował także pomniki poza Warszawą, w takich miejscach jak Trojanów, Ciechanów oraz Siedlce. Miał także swój wkład w budowę pomników na Majdanku oraz koordynował projekt pomnika Walk i Męczeństwa w Bydgoszczy, który pierwotnie miał upamiętniać bohaterów warszawskiego getta. Władze państwowe, po wydarzeniach marcowych w 1968 roku, nie wykazały jednak zainteresowania tą inicjatywą i pomnik przeniesiono do Bydgoszczy.

W 1972 roku, na zlecenie Urzędu Rady Ministrów, koordynował budowę pomnika „Żołnierza Polskiego i Antyfaszysty Niemieckiego” w Berlinie Wschodnim, a w 1975 roku kierował zespołem zajmującym się montażem tablic pamiątkowych w obozach zagłady na terenie Austrii. Po przejściu na emeryturę, zajmował się malowaniem oraz projektowaniem, a także nadzorowaniem swoich wcześniejszych realizacji do końca swojego życia.

---

Oceń: Tadeusz Wyrzykowski (rzeźbiarz)

---